12-хьусды мартала хъуъ гьаIзизды Рамазан ваз кувчIур а. Гьеми вазыра мусурман-инсан маа ки Аллагьада бала хайир джус къазамиш гьаъас чалыш руъура. ХаIр са инсынды Аллаh-Талара лихьир ад фарзмыла артухды суннатбыр ки кьуле гыргас чалыш руъура мусурман, бала кал садакьабыр гьаъас. Сив халкьара ад инсан наIхаIн сив сахъагъус мийманваIле сес ваъара, ва мадды гьасад сывабыр къазамиш гьаъас чалыш руъура хаIр са мусурман, гьис хьурди ми вазыра выъыд йыхвалды балана лаъ хъунивиъи.
Сивид ваз кувчIудаа дуьуьз уIгъвуIлчIемаады наIхадид вахтинды мездикма гьаъара таравихед кубыр. Таравих куб шууна выъыр йигад йиъиди, ва гьа кубахъаъды шууды сывабыр къазамиш руъурди, ихьды газетес ихтилат гьыъыри Джума мездикед имам Таиров Абдулселиме:
— Таравих куб — выдж виъи суннат куб, гьа ваъара каIдубчIура Рамазан ваз кувчIуд сахьусды йыгъала хъуъ, дуьуьз сивид ваз уIгъвуIлчIема. НахаIдид фарз кубала хъуъ ваъара таравих куб. Гьа куб текне ваъасдыхъаъ, джамаIхтик кине выъыйне йыха йиъи. Таравих куб ваъас мездике дыхьыйне, мааки йыха йиъи. Мездике лиджийкьасды йишийне — хала хизындихьван выъыр йигара, ва я ки къуну-къумшиехьван ари хана выъыр йигара, амма вахьван сытIана таравих кубас лузасды вышга хаIсил джишийне, текне выъыйне ки йикиси. Таравих кубад гьаъара кьваIкьваI рекаIъат ад йукьуб куб, сиене кине мыйед река1ъат руъура.
Али бин Абу Талибды яя лийкьыр ад хадисек кинийиъи хьуланды чIелбыр: «Мухаммад пайгъампарара с.а.в.с. гьухьури, Рамазан вазырды сахьусды таравих куб ваъас лечIунийды Аллаhара гьанийик кид гунаабыр темиз хъаъаси. КьваIдхьусды нахаIн таравих куб выъынийис, Аллаh-Таллара гьунаабыр багъыш гьаъаси, ва гьанийды дидды на нинды ки кид гунаабыр темиз хъаъаси, эгер гьабыр ислам динде ана диъине абыр дишийне.
Хьибыдхьусды нахаIн таравих куб выъыныйде, гьаршед кьане малаикере гьухьуси: «Валлах, выды мидыла хьуъды сиене гунаабыр Аллаhа багъыш гьыъыр ани йиъи хьур».
Йукьудхьусды нахаIдид кубахъаъды сываб бара-бар викиси Аллаh-Таллара накьвуды сигыр ад юкьудси хьуланды китаб кьыле гьыъынийс ка: Таврат, Инжиль,Забур ва Кьуръан.
Хьудхьусды таравих куб выъыние джус Аллаhада сываб къазамиш ваъаси Масжидуль мездик Маккади ад, Масжидуль Набави Мединади ад ва Масжидуль Акъса Иерусалимди ад — сиене сытIа йукды мездикма куб выъыд гьасаб йикиси.
Эгер рыхьыIдхьусды нахаIн таравих куб выъыхьвна, Аллаhара выс гьанийис сываб, бара-барды Байтуль Маъмур хьур дур гъад еред гъара аа-уу тIаваф гьыъынийскал.
Йывыдхьусды нахаIн таравих куб выъыд инсанад дарадже Муса (а.с) пайгъампарад дараджедыхьван са йикиси, ва Фиргьавуна на Гьамана гьыъыд зулумбыр луза хъыъыдаа гьасаб йикис.
Мыйед хьусды таравих куб выъыд инсанад на Ибрайим (а.с) пайгъампарад дарадже сакалды викиси.
Гьуч1удхьусды наIхаIн таравих куб выъыд инсан сакал йикиси Аллаhад ВаIлийшихьван.
ЙицIыдхьусды наIхаIн таравих куб выъынийс ризкьад суруула Аллаh ТагьаIлара берекет выси.
ЦIысахьусды наIхаIн таравих куб выъыд инсан, ти дуьнйады руъуси гьаса темизене, нинис гьухуд хыныхкал са гуна ки кидишне.
ЦIыIкьваIдхьусды наIхаIн таравих куб выъыд инсан хьесыма нур ана йикьаси Хисабад йыгъа.
ЦIихьибыдхьусды наIхаIн куб выъыхьвна, гьа гъари гьаъаси зиян-зарармыда.
ЦIийукьудхьусды наIхаIн таравих куб выъынийс Малаикеше шийидвалды ваъаси таравих кубыр выъыр ай хьур, ва гьадид сываб Аллаh ТагьаIлара хъывыси ти дуьнйады йыхьыдыла хъуъ.
ЦIухьудхьусды наIхаIн куб выъыд инсан малаикеше джуьхьды арыди йирзеси ва Гьаршне Курси хакьыр ад малаикеше ки сытIа.
ЦIырыхьыIдхьусды наIхаIн таравих куб выъыд инсан джегьелемдида гъари гьаъаси, ва гьанийис Аллаh ТагьаIлара дженнет выси.
ЦIийывыдхьусды наIхаIн таравих куб выъынийс Аллаh ТагьаIлара кьухьды дараджебыр выси.
ЦIымыедхьусды наIхаIн таравих куб выъыйне Аллаh ТагьаIлара гьухьуси: — Зы рази йиъи вала ва рази йиъи выды дидыла на ниныла ки.
Эгер ц1угьуч1удхьусды наIхаIн ки куб выъыхьвна, Аллаh ТагьаIлара гьа инсындид дарадже гыргас Фирдавыс джентеды йыкьамаа.
Къадхьусды наIхаIдид куб выъыд инсындис Аллаhара выси гьасад сываб шахидешисне ва дуьзды диндид рыкъаI адбишис вылцIадкалды.
Зарема Исрафилова
