МЫХАIБИШДЫ ФОЛЬКЛОР НА ГЬАIШЫКЬАШДЫ ТЕСНИФБЫР

(Начало в 23 номере)

НАЗЛАНА, НАЗЛАНА

Былахаа ришбишды к1абал,
Дердибыр йишир а сагьа1л,
Йыгь-на1х йишир гузат раъар,
Мыс рыкьаси мид хъыргад яр?
Гьай рыш, назлана, назлана,
Гьай сус, назлана, назлана,
Джийран, назлана, назлана,
Марал, назлана, назлана,
Шумуд йыгь и гузат раъад,
Рыкь назлана, назлана!

Былаха ад хьед и сафды,
Къуш, къушне рышба1 диъи,
Гъу1на лихьир лац1ыд к1азбыр,
Кьа1чи дыкьы гьа1йиф диъи.
Гьай рыш, назлана, назлана,
Гьай сус, назлана, назлана,
Марал, назлана, назлана,
Джийран, назлана, назлана,
Шумуд йыгь и гузат раъад,
Рыкьа назлана, назлана!

Суьсмер, рышба1 саф-саф дишир,
Былахад ери — ери йишир,
Дженнетдады лирхьваймар и,
Ихьды дердас дарман вишир.
Гьай рыш, назлана, назлана,
Гьай сус, назлана, назлана,
Джийран, назлана, назлана,
Марал, назлана, назлана,
Шумуд йыгъ и гузат раъад,
Рыкьа назлана, назлана!

Хьийыхды сусатмиш дишир.
Былаха у салат1 дишир,
Ришбишда за хьед йагъы1ри,
Дердибыр зас бала йишир,
Гьай рыш, назлана, назлана,
Гьай сус, назлана, назлана,
Джийран, назлана, назлана,
Марал назлана, назлана,
Шумуд, йыгъ и гузат раъад,
Рыкьа назлана, назлана!

Лахъайчири лирхьвайед сури,
Рыкъы1 гырхы1р кьа1сды къари,
Са джамы ад хьед выри джи,
Рагъыр йишир танц1ы-дели,
Гьай рыш, назлана, назлана,
Гьай сус, назлана, назлана,
Джийран, назлана, назлана,
Марал, назлана, назлана,
Шумуд йыгъ и гузат раъад,
Рыкьа назлана, назлана!

Былахад хьед амабдиш,
Е хъу1гъу1д лирхьмар мадиш,
Къуш-къушны йидкьыр хъа1дхы1р,
Зас рыкад рыш джва1ршик кидиш,
Гьай рыш, назлана, назлана,
Гьай сус, назлана, назлана,
Джийран, назлана, назлана,
Марал, назлана, назлана,
Шумуд йыгь и гузат раъад,
Рыкьа назлана, назлана!

Худаайек гьаъара дилег,
Битмиш виший изды диле!
Меджнун ка сывымый ламах,
Кьабыл гьаъ Абдулманафды дилег!
Гьай рыш, назлана, назлана,
Гьай сус, назлана, назлана,
Джийран, назлана, назлана,
Марал, назлана, назлана,
Шумуд йыгь и гузат раъад,
Рыкьа назлана, назлана!

РЫВЫСДИШ ЗА ВЫ

Зы вас къурбан йиъи, гьай шуьше ханым,
Джан гьа1зиз гьухьури, хьур, рывысдиш за вы.
Гьийисди и задды багъбыр-бахчебыр,
Вешды сывак-банак рывысдиш за вы!

Сывымыы марал виъи, чулди ари джийран,
Магьа1чкъала, Дербенд, Мыха1д вас къурбан.
Азербайджан, Гурджистан, Эрменистан,
Гьемид син Российедис рывысдиш за вы!

Дуьнйаадид мал-девле, син къизил- гымыш,
Гьу1ри риъи, Пери риъи падишагьад рыш.
Гьу1рмет-хатир, абыр-гьа1йа, къизилкъуш,
Я Шеки, Ширвандис рывысдиш за вы!

Ха1ле ад ваз виъи, ха1диймыд мизан,
Гьей Худа, йик1ид дилегбыр дуьз гьаъ!
Идды миз, идды ч1ел, джургъу1д гьеч бизар,
Гьад лали йаакьутак рывысдиш за вы!

Меккий, Мединай гьыъыр за суракь,
Выкалды гьеч джургъу1д дженнетид чирагь.
Суркьун, лурзун т1авускъушад и сайагъ,
Миллйун, миллйардмыс рывысдиш за вы!

Йа1ква1с ливид виргъид ухшербыр ад риъи,
Эхир, аман, ислам, дин йик1ыы гъад риъи.
Абдулманаф таарихмыхьван велед и,
Йывды халык, ч1ирик рывысдиш за вы!

ДИЛБЕР
Изды миннет, миннет виъи,
Ва захьван хъа1л мываъ, дилбер.
Улабыр лихьаъ улабаа,
Е вы марырг, е зы, дилбер!

Джагварды джан, га1дды гардан,
Шив гьухьурди — джендис зийан.
Вы — шагьзаде, зы вас мийман,
Са вы дилбер, са зы дилбер!

Маралад ухшербыр ани йиъи,
Йыгъ-выш вы зас йик1ыы гъани риъи.
Сыв-бандухъун дерди ани виъи,
Улабад накь гьаатхы1д дилбер!

Утагьди гъад лемпе-шуьше,
Зада йихьаъ адбай йик1е.
Накь-диндж адиш выше месе,
Уф, дилбер! Аман, дилбер!

Кьат1на-кьат1на захда гаркъыр,
Мыриймаа ад хьедбыр лархыр.
Яралы марал ка аргыр,
Е вы дилбер, е зы дилбер!

Гамарырыкъ са уле захдаа,
Худайер дуьз рыъый бахтдыы.
Йык1ыы хъывга гьаадхы1д вахтбыр,
Йикбыр ихьды са и, дилбер!

Абдулманаф выдж джус бег и,
Фырс-дамах мываъ-бес и.
Убра увгъу1д тек выды сес ви,
Са вы дилбер, са зы дилбер!.

ДЕШ РИШИЙМАР!

Дуьнйаады а1гьдибар гъадиш,
Дерд адишды вышне адиш.
Сахыр а Эфенди магьа1лим,
Ришиймашис хабар адиш!

Ришиймар дишир хырыда,
Выш сикьур выды суруда?
Мидихъун зулумди ирхьур,
Синбыр дыъыр джу хырыда!

Хьудды ришид уьлуьхьде гид шу,
Дуьнйаадыла к1ыб гьа1рхы1ри вы.
Йишири вы нинис мигьман,
Гьамыъ шухда деш, ришиймар!

Бала йишир дерд-хаджалат,
Рышба1, духре ва1с аманат.
Хыди-хыных, гьей джамаа1т,
Эхир виьи, деш, ришиймар!

Дид мардиш духарыс пенагь,
Бала медеш, выкыс гунагь.
Дибир гырга, са ясин ваъ,
Зикри гьаъ, медеш, ришиймар!

Ришиймашис вишир фикир,
Улик гинув джуды шикил.
Гьаатхы1д йыгъбыр йык1ыы хъу1гъу1р,
Гьа1дат и мыъ, деш ришиймар!

Бахсызна гьаатхыр яратмиш,
Гьа1рди са-са дишир вердиш.
Сыдырмыхьван гьайгуш улис,
Мисед йыгъа деш, ришиймар!

Сагъди гедеэне накь, диндж адиш,
Мисед йыгъбыр йик1ыы гъадиш.
Уьлуьмахда дарман адиш,
Гъийгьад йыгъа деш, ришиймар!

Духдур, гьаким, синбыр гьаадхы1р,
Илсан лукур, ха1дий ха1а1бхы1р.
Вахтсызна гьис к1ыб гьаархы1р,
Йыгъа-выше деш, ришиймар!

Пашмал дишир духре, рышба1,
Шуьше вахыр абгыр лемпе.
Мал-девле адгыри куше,
Йик1ыы гыргара деш, ришиймар!

Гуьлселем, Гуьлпери, Саинат,
Ана, Небизат дишир а мат.
Ведхьы гьавыр а авгьуйед дад,
Йик1 хъикисиме, деш, ришиймар!

Раджаб, Джамалидин, Давыд,
Далда даях, йыкьа1хда хъуд.
Гьаабишик кид виъий умуд,
Гьаъ дилегбыр, деш, ришиймар!

Абдулманафды виъи миннет,
Йик1ыы гъама фа1рз, суннат?
Я Магьа1ммад, вай аманат,
Саабыр ваъ, медеш, ришиймар!

ДИЛБЕР

Ч1еримыы уу лихьир гьеней,
Гарданыы эйхыр адей-дей.
Шив гьухьуди, рухьур «эй!»,
Гъийгьа рыкъа1 гырхы1д дилбер!

Маншаалагь бат1раава1лис,
Гьаргу га ришир йик1ис хуш.
Гьукьлий гъад каштан ч1еримыы,
Гъийгьа рыкъа1 гырхы1д дилбер!

Хьесыма а вазырды нур,
За джидаа худкури дур.
Лишанчи ам дишде выг1ыл,
Гъийгьа рыкъа1 гырхы1д дилбер!

Изды дардад дарман виъи,
Дуьнйаа эхир замана виъи.
Рыш риъиме, дишде сус риъи,
Гъийгьа рыкъа1 гырхыд дилбер!

Маншаалагь гьакьалас-камалдис,
Дженнетдаа йибкьыд емиш.
Ирандади хурма, кишмиш,
Гъийгьа рыкъа1 гырхы1д дилбер!

Джи уу гъад дун йиъи хара,
Изды дардас вад ваъ чараа.
Амырди, имынди ана,
Гъийгьа рыкъа1 гырхы1д дилбер!

Дуьнйаадид мал-девле багъыш,
Са хука у гъа хьиб йемиш,
К1аъна валгад туьтуькъуш,
Гъийгьа рыкъа1 гырхы1д дилбер!

Гарыргъа1р фырс дамахдыхьван,
Аллара выр ад бахтыхьван.
Зад рухьур темизды йик1ыхьван,
Гъийгьа рыкъа1 гырхы1д дилбер!

Дуьнйаады уу са вы гъама?
Выды йик1е рагьим ама?
Вад выд икьрырди гъама?
Гъийгъа рыкъа1 гырхьы1д дилбер!

Язухъ, Менеф амах чулди,
Зас вац1ыр ви выды дерди.
Зы йиъи выды миштери,
Гъийгьа рыкъа1 гырхы1д дилбер!

РЫШ НЕ ГАДА

Рыш: Гьа1шыкь гъа1ч1уга майданаа,
На1нет гьаъара шийт1анас.
Суал выр джываб хъылц1ага,
Лаъ лузур гъургъар майданаа!

Гада: Гьа1шыкьашды къайде ани,
Метлеб-мырад йик1ыы гъани виъи,
Рыкьа за вас гьагва гьаъаси,
Вешны къад китаб ани.

Рыш: Суал вылц1ар, хъивий джываб,
Вад ваъаси дусдагъдид дад.
Хьибц1ыр гьа1шыкь зилдана а.
Гьамыъ зас джываб вийаъ вад!

Гада: Убур хъаса, лехъеш джываб,
Синбыр за даъаси азад.
Вахдыхь йик1 ад кал гьаргур,
Выкалды зас гьаргурдиш!

Рыш: Мийа вы хъахасды и,
Гьамы выды вахт виъи.
Фырс-дамахбыр бала маъ,
Дусдахбыр гьагвасды и!

Гада: Мару1гъ вы йик1е хана,
Зы йиркьыр а вы йик1ыы гъана.
Гьад дусдахдилаа гич1ердиш,
Ламыс, гъиръят джанде ани!

Рыш: Вы мусурман, зы эрмени,
Дишде йиъим вы серсери?
За вада хулкар гьамыъ:
Хала вахда ама къари?

Гада: Выды ниятбыр мадды йиъи,
Выхьы бала дерд ад риъи.
Вы бадаана зы йиркьыддиш,
Изды метлебыр мадди йиъи!

Гада: Джываб хъивий вад майданаа,
На1нет гьаъ иблис, шийт1анас.
Гьамыъ нубат выды йиъи,
Эйрис за дусдагьди зиндана!

Рыш: Вада зы къаймиш рыкысым,
Гьаасад кар вада гьыкысым?
Зы рыш риъи, вы и гада,
Ламысдис кьабыл гьыкысым?

Гада: Гьашыкьас гьавыр зулум,
Выкалды джургъу1д гьеч заалым.
Гьа1шыкьышды гьа1датдихьван,
Вас сивирхьур дусдагь уьлуъм!

Рыш: Тур выды, гардан изды,
Дагьа шыв гьухьус за вады?
Зы вас гьамыъ икьрар риъи,
Йик1ий гъабай гьухьус вада!

Гада: Вахда мабдиш мадды чара,
Йишир выды йуьзуькъара.
Зад рухьуды гьамыъ йиркьыр,
Эхир вы ирхьу га дара!

Рыш: Ка1шишед рыш, дур и Рейгьан,
Вы хуш гелди, гьай джан мигьман.
Выды дердес ваъас дарман,
Зы сартыр вы хъу1ма1гъ гада!

Гада: Зад гьухьудида вы геркьырдиш,
Выды закат зас сипхьурдиш.
Зы мусурман, вы эрмени,
Вы ихьды динды йиркьырдиш!

Рыш: Гьа1бдулманаф ми гьа1дат,
Убур хъаца, гьей джамагьа1т.
Хьибц1ыр гьа1шыкь гъаъ сихъидгыр,
Йишир изды йик1ис рагьа1т!

Фатима ИБРАГИМОВА