Мистед Хизындид Сыда, ислеэнды йыгъа, 21 октябрес, МыхаI, ЦТНКНР-хьур идаради выгыр ай рувгъуд устIул, дур гъад «УвухуIн ва хаIр выъын мыхаIбишды чIел, китабыр ва эвелды мадиниет халкьдид». Гьа гвалах сытIа агъмиш выъыр МыхаIд райондид, китабханад кьухьние, райондид Хьылешды Советед седрие Индира Салмановара на республикадид «МыхаIбишды цIинды хабарбыр» газетед баш редактора Тимур Махмудова. Гьа маджлисед везифе — ухуIн, хаIр гьыъын нинды чIел, гьадат-нубатбыр, ихьды мыхаIбишды таарих, культура ва мадды эвелды гьакьасабыр.
Ачых выъыр гьа маджлис Индира Рагимовнара. Гьание мисе гьухьур: «… Гъийгъа кIаъды муIкъма ки кине хъадалгара адиш нинды чIилыла. Гьадыла балад эвелды чIелбыр, махвбыр, ихтилатбыр, ермыд, кармыд дурубыр сулгара а. Гьа гвалах себеб вишир йе сиене сытIа чалыш дишир йыгара увухуIс, хаIр ваъас ихьды хынимешис мыхаIбишды чIел. Нинды чIел — гьа ихьды культура, фикирбыр, йес саптыр ад ихьды хазна виъи…».
Хьели телебийше кьыле гьыъыр мыхаIбишды шаирешды шиъирбыр: Рамазанова Бийзатды «Нинды чlел» Расул Гамзатовад мыхаIд чIилы ругъа гьыъыр ад шиъир; Шафи Амсарид «Дагъыстан — Ватан изды»; ГьаIджи-Юсифды «Шив гьаъаси зый» ва маддыбыр.
Хьели чIел выр далгыри: МыхаIбишды газетед баш редактор Тимур Махмудов, МыхаIд райондид музей выъыд ва гьадид кьухьды Багаудин Гасанов, балад сыдырма мехьтебе магьаIлим йишид, духлад устадад дух Усман Гусейнов, райондид мадиниетед идарадид къуллухчи Серкер Абдуллаев ва маддыбыр.
Тимур Махмудова хайиш гьыъыр сиъинбишда хала хынимешихьван мысга далга нинды чIилыла, хьур. Балад чIелбыр, дурубыр ермыд, кардимыд сулгара а, хьур. Гьадыла йе газета лахара хаIр номерес 10 эвелды сургара ад кюйнед чIелбыр, хьур, ва са ки топонимбыр — дурубыр сывымыд, зияратмыд, банымыд, миримыд, хьедмыд, ятахмыд, сывымыд ва мадды дур гъад ермыд. «… Дыкьа ваI ки иштрак гьаъ гьа редакциедид проекте, сигаъ газета ваIс гьацIад ермыд дурубыр, гьамыд таарих ва шикилбыр…»,- гьухьур баш редактора.
Багаудин-шура ихтилат гьыъыр нинды чIилды таарихед, гьухьур, ихьды мыхаIбишды чIел лап эвелды, сахьусды варлыд виъи, хьур, амма сасад мыхаIбишды шаиреше ишлемиш мыхаIд чIел дюзгинне ваъардиш, хьур. МыхаIбишды чIел гьадыхъунды ки варлы виъи — меселла, са къаргъышмыд мыхаIбишихда эвелаа хъуъ 1650 чIел а, мисед йес джацIад балад кардимыкла гьалгыри Багаудин-шу.
Усман юлдашере йагъмишдишибишис ихтилатбыр гьыъыри, гьили джуды диде Абдулгашиме ва Эскентер-бабара шумуб гъаI ливхьирди, шумуб гьили идара лувза выъырди — гьабыр диъий духлад уфтанды устарар. Хьели Усмана Сиед былахада каIчIур Зийидешыы йыхыIр сиене ермыд дурубыр сыхыIр, йикIыы лихъийир, баладбишис йикIыы гъамадишды.
Серкерды дид Махамадый йиъий игъитхьуд, кьатI йишид хыл, гъил хъаъад, ера сахъабгъуд, тап лихъивед лап уфтанды устад. Гьа бала лазимды пеше ки сувулгара а. Серкер-шура дидда лешур цIамды дарсбыр, гьанийис ки гьамыд гъавыр а. Эвеели гьасад халкьдид духтурар бала диъий — меселла, Таир-баба, Мамый-баба, Султанмурад-гыгый, Агъа-гыгый ва маддыбыр. Гьадыла саваенди, Серкере дурубур сыхыIр инсанад сине хылид тIилабад, джандид сиене джигимыд, баладбишис гъийгъа йикIыы гъамадишды.
Гьемисед балад йыхды кардимыкла, гвалахмыкла далгыри гьа маджлисе. Сагьул виъи ми маджлис гьазыр выъыр рыкъаI ивидбишис, дыкьа йе-ваI увухуIс ихьды нинды, бытIрад, варлыд мыхаIбишды чIел!
Б. МЫХАlДЫ
