Шиъирбыр, наIгьнибыр, теснифбыр, газелбыр, рубаибыр, бейтибыр

Ти выше…
Ха1диймыд деринва1лик е ка1ч1ур ай,
Е са-сынийис дыгади ти выше,
Эбирбыр ихьды ларсара китхыр ай,
Е са сынийис дыгади ти выше.

Ха1ле гыбылбыр лийчир ай,
Банбыр, сывбыр диндж хъишир ай,
Мукъу1д йа1кбыр сахъа1тхъы1р ай,
Е са сынийис дыгади ти выше.

Шудаъ ваз эккед виъий ха1ле ад,
Ха1ля разине, я ул сивтере ад,
Ха1дий кийпхьур — е мырад вагъа1ре ад,
Е са сынийис дыгади ти выше.

Агь! Ахъыгасимихь ес гьаасад вышбыр-
Вышед майдана, быч1имыйк- ешелбыр,
Хьы1леше аязмыхьван гьаъад ешбыр-
Е са сынийис дыгади ти выше.

Ха1ле гыбылбыр лийчир ай,
Банбыр, сывбыр диндж хъишир ай,
Мукъу1д йа1кбыр сахъа1тхъы1р ай-
Е са сынийис дыгади ти выше.

Вы бейкефне гьаргуйне зас,
Дуьнйадикла дад викисдиш,
Вы бейкефне гьаргуйне зас,
Мукъу1йкла Мых1ад викис диш,
Вы бейкефне гьаргуйне зас.

Хьадид йыгъа ха1л утхаси,
Лейсанад югъал гьугъаси,
Зас гьадикла хьад йикис диш.
Вы бейкефне гьаргуйне зас.

Быч1 литхьур, майдан лик1васи.
Шадды былахбыр гьалгаси,
Йик1 изды абад йикис диш,
Вы бейкефне гьаргуйне зас.

Сываа гъад гелешды дзер-дзер,
Хьиды сипхьуд гыблид мермер,
Зас гьеч уле ад йикисдиш,
Вы бейкефне гьаргуйне зас.

Нагьакь е вахда «Йигит»,- хьур гьухьуд и…
Фикир, фагьам выъыйне ми арыди,
Нагьакь е вахда «Йигит»,- хьур гьухьуд и,
Са раймагас хьибе ц1ай йыхь1д, «хыди»,
Нагьакь е вахда «Йигит»,- хьур гьухьуд и.

Туйед маджлисдик макьамад гьынар а:
«Мыха1быр рухьуд йигит илсанар а!»,
Бес вы йилды яц1аа, йилды сана гъа?
Ха1юхь, е вахта «Йигит»,- хьур гьухьуд и.

Йигитер диъи гьади ад ришиймар,
Лейла, Заинат, Наташа, риши Сувар,
Халкь шад ваъад, бырджес вылц1ара товар»,
Дишне-дишне вахда «Йигит» гьухьуд и.

Сада дыхьыр, гьабишихьван Дербентди,
Гадакъ шууды рыкъа1, кьуле йыгъ гъади,
Йыхды диъий: ва1с бырдж «пиши» ваъади,
Йангъылмиш дишири, «Йигит» рухьуди.

Эхир ки зурба диъи е мыха1быр,
Йик1ик ара ки ихьды ц1ай йыхы1нбыр,
Ветерокбыр, идарабыр, туканбыр-
Ц1иде вынийихда «Йигит» гьухьуд и.

Йигитере йыхьыр рыш сарахы1д и,
Йигитере дид-шу йыхы1д-хъы1хы1д и,
Алчахара къуншиес ц1ай рыхы1д и,
Вайисахда нагьакь «Йигит» рухъуд и.

Гьалыс йиъидихь илсана аджыгъ ад,
Гьалды йиъидихь вырды карды ул ад,
Вышдихь выше накь джыъыр ми гудже ад,
Валлагь! Вахда нагьакь «Йигит» гьухьуд и.

Мыха1быр йигитер диъи — шак адиш,
«Чакьалмар адишды дам ки са кар диш!»
Ч1ев хъаъ «мыха1быр», ми йигитвалды диш,
Нагьакь Мыха1 ц1ай рыхы1д дух гьухуд и!

Идаради руъуд ихтилат
Гвалах выгад:
Нечелник, зас гвалах вака,
Ул ивий йилагад лакьа1,
Хъирыкьаси ыхьа1хда ка,
Фикир ваъ-пашмал рикис диш.

Нечелник:
Геркьыр а зы, хъыргад, вахда,
Валлагь! Гвалах адиш захда,
Гъы1нне кал хъирыкьа яхда,
Белке са чара вуруъуд.

Гвалах выгад:
Гъы1лдид быч1быр зас кьыле маъ,
Кьисмет ригиыла хъургъа маъ,
Сихъмерирыг къуруна гьаъ,
Кьухьды, вы пашмал рикис диш.

Нечелник:
Эгер гвалах выганахъун,
Убур хъац, леркьыр анахъун,
Мизид хывкьас руъунахъун,
Гьа1рзе калды тиниъ хувугъ:

Гвалах выгад быт1рад биче,
Домашникбыр, сукуй, налче,
Выды хылид са халиче,
Йидкьыр тисене кал сихьяъ.

Быт1рад дур гъа ва, Гуьлнисе,
Къыдыкь ац1ыр-хы1быд нисе,
Йисды гымыш, кемер кисе,
Тиниъ кал са куше хагъваъ

Зас выды ришвет герек диш,
Выды хыди гьамыйк кид диш,
Анджах чиес ширини, кишмиш,
Тиниъ кал ешике хагъваъ.

Лешаъ отрез гастумасды,
Выды даватайк лаъасды,
Са дубленка джандис кьа1сды,
Хана рыкьа, джац1ый къасд ваъ.

Эгер гвалах выганахъун,
Убур хъац, леркьыр анахъун,
Мизид хывкьас руъунахъун,
Йиркьыр ва выды къуллухад ваъ!

Дусташикла
(мейхана)
Гьу1мир ливкьыйне са эккед джегьетды,
Гьу1мирдихьван а1ч1ури зы ха1джетди,
Гьакъикъатна дух йиъи зы Маджитды,
Суьгьбет выгыргаси е дусташикла,
Бала зурбад йик1ид устадашикла.

Дуст аниъи, дустас джан кьурбан гьаъад,
Дуст аниъи дустайкла сыв, бан гьаъад,
Дуст аниъи ху1рмитдикла къан гьаъад,
Далгаси е эсил йигитешикла,
Ха1р са йыхдид, писдид устадашикла.

Дустас йик1 эгъет1ир ачых гьаъара,
Дуст ла1шур е: лаъ-хьуъ, артух гьаъара,
Дустара вы ла1шур батых гьаъара,
Далгаси е хьывад юлдашешикла,
Дустас къуй ливирт1ед устадашикла.

Дусташихьван вуруъура шу гьу1мир,
Ес джац1арана, са йишир а менфур,
Вайисед хылаа дуруъура шумур,
Мейханадид ихтилат шуба1шикла-
Ха1р са йыхдид, писдид устадашикла.

Дусткалды дуст йишийне, вы шад йиъи,
Йиз гьугъара ад кьы1дид йыгъ — хьад йиъи,
Дуст йыкьас хьур кьва1б ул ригйы гьад виъи,
Дыкьа далгаси е йигитешикла,
Йик1 йахыйне, ла1хъа1пшуд устадашикла.

Дуст а хьур, вы шураа у мачхул йиъи,
Дуст а хьур, гиме гут1аа макъул йиъи,
Дуст хьур ай вы, ама выдж духул виъи,
Далгара а х1ар са-са дусташикла,
Ху1рмет кипха ваъад устадашикла.

Хъыгад дустас шейир кивхьир йыгара,
Дустад хылихьван зы кихьир йыгара,
Джишидбыйды «куше сихьир» йыгара,
Мейханади далгаси шуба1шикла,
Кефдид-кефиетдид устадашикла.

Дуст йиъи хьур, ла1шур кьулыы самабугъ,
Халды, гьалалды сирдик гьеч камабугь,
Вахьван йиванды йыкьа1хда ламабугъ.
Шафи гьакьна гьалгара дусташикла,
Сатаъ, хабар викихь мейханадикла.

1. Къан(туърк.)-эбир.
2. Батых гъаъара-дур саъ гьаъара.
3. Мэнфур(туърк.)-алчах.

Гуьзел
Гьу1мур гьаапхьы1ри вы гуьзет раъара,
Йилды чиргьыд перване риъи гуьзел,
Риъид ра1хъ не лала быч1быр лаъара,
Йиркьыд риъи дженнетдид багъдаа, гуьзел.

Гьац1ыс на диш, выды йик1е шыв ади,
Гьац1ара, зас баджагьат ер а гьади,
Рыгара вы, рыкьа быч1е ад багъди,
Хъарац, билбилед сес а гьадаа, гуьзел.

Гьухьус дуьньяды зы абад йишир ай,
Xа1р са йыхды, писдикла дад вишир ай,
Шумды гуьзелед йик1иы гъад йишир ай,
Ама изды гуьгьуьл хай вада, гуьзел.

Йик1иы гъаддухъунбыр гьухьус йишид диш,
Йик1 гьыъыр, сада ра1хь хывкьас ла1ч1уд диш,
«Рыгара»,- хьур, вас ашгара гьыъыр диш,
Кьва1б ул ваа гъай изды хырыдаа, гуьзел.

Вас кьурбан выъыри за изды гьу1мир,
Вы а хьур салтыри за нече-шумур,
Захьван кине ешлаа липхьур а Самур,
Ама инсаф йишир диш вахда, гуьзел.

Аман лаабт1ури выды джыбра ругъур,
Быч1быр хана йыхьыйне заа йа1хъ сагъур,
Гъы1нне мыкырды Ц1ийлахъана хаагъур,
Са вас йишири зайклаа «гада», гуьзел.

Гьу1мир хъуъ хъибкьыр а, зы ти джигьил диш,
Быч1иклаа рыхы1д зас, ти быч1ид ил диш,
Шафи выды наздихда хъихъийкьас диш,
Вас йыхды ра1хъ, йик1 хъивий зада, гуьзел.

Ярад кьулула ваз гьувгури
Са ухьтанды наха1н, гуьруьшес йиъид,
Севгилиед кьулула ваз гьувгури,
Убра ун ана чугурад, лап дирид,
Хъыргад ярад кьулула ваз гьувгури,
Назлы ярад улабаа наз гьувгури.

Ха1ракатди ад йик1 эгъепчире ай,
Хылибыр хъидкьыр ха1ле лепчире ай,
Дуьньядид гьа1зизва1лик кепчире ай,
Хъыргад ярад кьулула ваз гьувгуйне,
Телли ярад улабаа наз гьувгуйне..

Де, шууна мийикь джийранад улихда,
Шууна бирян ма1гъв, джагварды джендихда,
Шууна кьурбан ма1гъв, дженнетдид ху1рихда-
Хъыргад ярад кьулула ваз гьувгури,
Гуьзел ярад улабаа наз гьувгури.

Хьесым геет1ир хъургъа маъ, назлы дилбер,
Йик1 шад гьаъ ва, задаа хуткур дердисер,
Дуьнья видж зас лап лыха1 викихь, эгер-
Валлагь, выды кьулула ваз гьувгури,
Ширин ярад хьесымаа наз гьувгури.

Гьухъувгасимихь выды кьулула ваз?
Сухъувгасимихь ла1гьлиед улаа наз?
Хъавалгасимихь ехьван са выше саз?
Кьурбан йишид Ваз ихьды дерде вишир…!
Кьурбан йишид Гьинчис ешлед ун йишир…!

1. Гуъруъш(туърк.)-гъадгвас дыхьын, (свидание).
2. Севгили(туьрк.)рыгад,хъыргад,йик1е ад рыш.
3. Бирян(туърк.)-гъурхъун,хаш-к1аш йишин.

Кавтар къари
(мейхана)
Дибиреда хийпхьуд и ошибкабыр,
Фикирдире деъере за «Шипкабыр»,
Йили а выды домовуй гинишк1абыр,
Ха1штата гъил ихьир ад кавтар къари,
Са гьил миди, са гъил «тини» ад, къари.

Дуьнья видж къайдыдихьван виъине а,
Кьа1сва1лид лышан сиъиндик кине а,
Вы ц1ухьудди ад рышаа хъиръине а,
Ми дуьньья вас бала дар виъи, къари,
Ридж бала быт1рад, т1ылбыр мыкьлад, къари.

Джигьилер ва шумур кьа1се дыъыри,
Шумур бейниван «тиниъ» сидигыри,
Дуст-ашна выды белидик гитхьури.
Йиниш пайгъампара у гъабгъуд, къари,
Гьинчид рыкъа1 дин-иман сувгуд, къари.

Сиъин йыха йиъий кьа1се дишийдин,
Са ц1ухьуд, къаад сен джигьил хъирширийдин,
Юхьбыр ц1амна хъут1ур кал адишийдин,
Гваргыд кьырбымыик кахъагъуд ус, къари,
Гьарай ваиклаа хъараъасий сус, къари.

Выды быт1рад улабыр манутаа гъа,
Чапхынаик кид, йазухъ йик1 инсультаа гъа,
Гьеч диндж диш вы, наятбыр «барута» гъа,
Вас гене Йиниш куьмег, кавтар къари,
Сымывылхъы1ихь улабад пар-пар, Къари

Романс
Захда сиъиндаа рухьура:
«Хьыбыл ад риъи келлиди»-
Дагулана, йыгъа хьура
Руръура, хьур, са гъу1лиде.

Ихтияр вий, аман виъи:
Выды рикис, вахьван рикис,
Ихтияр вий, аман виъи:
Выды шикил йик1е сивхьис.

Диш, диш — зада « ьыбыл хад» диш,
Йикис маъ выды гугьуьл хар,
Хъыгад, вы заа инаамиш йиш,
Зы риъи вас гьу1мурдид яр.

Ихтияр вий, аман виъи:
Вас джан рикис, ц1иял рикис,
Ихтияр вий, аман виъи :
Выды хыле гийрхьир рикьис!

Вы хъудишне, зы дуьнььяды-
Хукайклаа кийтхьуд къурукь и,
Вы хадишне зы дуьнььяды-
Къурахас са1ч1уд са укь и.

Ихтияр вий, аман виъи:
Вас джан рикис, ц1иял рикис,
Ихтияр вий аман виъи:
Выды фикир, хиял рикис.

Йис пашмал риъи…
Ай хъыргад яр, вазырды хьесым геет1ир
Йис гьаддухъун гъийгьа вы пашмал риъи?
Дуьньядид симебыр хьурахда эт1ир,
Йис гьаддухъун дуьньядис пашмал риъи.

Наъгъа вы захьван йиркьыйне гуьруьшес,
Дзер-дзеред йа1хъ гьаъарай ва х1ар ч1илис,
Темени гьыъыд ба1лиед бук1амыс,
Кьабыл гьыъыр- йис гьамыъ пашмал риъи?

Хайир-хабар? Гьеч вы хъарац1ыс на диш,
Нарад хьесыма гьеч ранг хъикьас на диш,
Дидис выды зы кьыле гьаъас на диш,
Ми шадды дуьньяды йис пашмал риъи

Зел-зеле вишир ки, вы изды риъи,
Ихьды кьу1нийды фикир лизды виъи,
Дидды йик1е ад хъа1л гьа1джизды виъи,
Ес ваз ливк1ур ана, йис вы пашмал риъи?

Хыл хыле выр дуруъуси гьу1мурди,
Йик1 йик1е адбишды уьлке а гьади,
Билбил быч1ихда вешере ад багьди,
Вы шад хъириш, нин выды пашмал риъи!

Шафи АМСАРИ