Ха1ля виргъид гьагури нур,
Уху1ри диде лихьид дур,
Гьеч кьы1чи джишид хъапцыд хьур-
Хьудды ришид шу йиъи зы.

Уле ивис джывыд бармак,
Гъигъе джыъыд зас йик1ид рак,
Гадакъызаа сапцуд чарак.
Хьудды ришид шу йиъи зы.

Йигитер кал джыбра луьздид,
Вац1ыд къадри: лы1хдид- лиздид,
А1хдиет варацуд мизид,
Хьудды ришид шу йиъи зы.

Нинды зиярат хыхъывкьыд,
Хыдылашис хыл-худ хывкьыд,
Xа1р са йыхды-писды ледкьыд,
Хьудды ришид шу йиъи зы.

Тагьа1лыед рыкъа1 а1ч1уд,
Абыр-х1ая маса джывыд,
Бейниванад дерде а1ч1уд,
Хьудды ришид шу йиъи зы.

Сагъул, аферин, ришиймар,
Нине зас гетид джуьджуьймар,
Шурадбыр дац1ыд хыдиймар,
Хьудды ришид шу йиъи зы.

Ва1хьванды гьу1мур са дженнет,
Ха1лал ваъ зас выъыд ху1рмет,
Джанахьван хъывыъыд х1урмет,
Хьудды ришид шу йиъи зы!

Сахьусды апрелед «тупур»
Бейхабарды мыха1шурас са хабар:
Сахьусды апрелед сеп1еси за бар,
Зарахьват выъыр, хьуъ керъэси
Джабар, шыв хана йибкьыр ади ес ми апрель.

Сахьусды: ва1с Мыха1 йидкьыр а хьва газ,
Халды, хьыдынийды йик1 йишир а саз.
Дериди лихъидкьыр а дамыд бамбаз,
Зас гьагур диш, хуткаъ ва1 апреледа.

Хьыбыл ваъара хъидкьыр маршруткабыр,
Ха1рдиде хахъы апрелед «шуткабыр»,
Мыха1 асфальт лийкьас мада суткабыр,
Йиъиме-дишме, хуткаъ ва1 апреледа.

Яхда Мыха1 хъикьас диш писды кьы1дбыр,
Сихъигъас диш не кранбыр, не хьедбыр,
Ичирмысна лидкьаси хьва цитрусбыр,
Гьакьикьат видж хупка ваъ апреледа.

Ху1рид чивал ха1ле йиъид кьимитда,
Саъ хъикьасды йиъи, бирдан «манута»,
Йыкьцар, к1ик1ер был викиси хьарада,
Иншаалла! Хухъутка апреледа.

Хайирес вишир пенсиедид ху1рмет,
Диндж викиси делид базарад кьимет,
Йик1иыла утхаси откатбыр, ришвет,
Зас ишири, гьакъикъат, апреледа…

Раха1т йикиси кьы1нне уху1с малбыр,
К1аъ хъикис диш хьадыхда укьуд тайбыр,
Кьыш гъана хъикьаси сывады пайбыр,
Гимид хабар хупка ваъ апреледа.

Ч1алагада адухъун исгалатбыр,
Ац1ыр а йидкьыр стройматериалбыр,
Шудаъ Гьахти кагъуси е манутбыр,
Виъид-дишды хухъупка апреледа.

Ачых гьыъыр а культурадид Дворецбыр,
Гъийгъа-быга бегьем и балинцебыр,
Са ваъ, кьва1б сивхьир а даватад залбыр,
Ми хабар ки хухъупка апреледа.

Xа1р сыда ва1с шадана выкьыйхь апрель,
Хата кидишды, мы1хьчебед хана мел,
Тупурмыкла вишир са герчекды ч1ел,
Баракалла вас, мы1хьчебед йыгъ Апрель!

Инсан рази йиш, шад йиш!
Нинис вы гьухур а хьур,
Инсан, рази йиш, шад йиш,
Нинды на1к лувхур а хьур,
Инсан, рази йиш, шад йиш!

Ха1ле виригь йибкьыйне,
Некьиклаа вы кийрхьуйне,
Йиниш йик1иы йиркьыйне,
Инсан, рази йиш, шад йиш.

Свал вешере ад банаа,
Шуркумашды ч1ив-ч1иваа,
Хьарада джирджед хьываа,
Инсан, рази йиш, шад йиш.

Былахмыд ларсынва1лы,
Архаджмыд къалинва1лы,
Гирвымыд серинва1лы,
Инсан, рази йиш, шад йиш.

Кьы1дид т1урукьы1нва1лы,
Хьадид ха1л утхунва1лы,
Хумухдид бегьерва1лы,
Инсан, рази йиш, шад йиш.

Дуст изды…
(Изды йик1 гъад дуст-Махмыдыс…)
Хьыв люъури за на ва — йигитеше,
Гьу1мурдикла умуд кийпхьуд дуст изды,
Йыгъ джыгыд выг1ылды мардиш хьы1леше.
Гъилы гъана фикир сывхы1д дуст изды.

Шума выды бадана киджидхъыри,
Нагьакьды т1или — кивкьыд, кьат1 выъыри,
Быт1раана гьадгуд хьы1лешис йирзири,
Гъийгъа хьы1лешыла йахад дуст изды

Ми дуьньяды джикьисды адиш илсан,
Къари рикьийне хыла сигыри джан,
Ай вахда дур-ун ад, са эккед хизан,
Ц1ай гидишды месе сахыд дуст изды.

Элдис гьац1ара ва къари уруху1д,
Йиц1ды сыда хыных кал хылыы сырхы1д,
Выг1лид кьырба ад кьыш ки хана гьаархы1д,
Девиед бар гъу1на йибкьыд дуст изды.

Телесых ма1гъв, гьала на1х диш, йыгъ мада,
Е хывкьасды са «къизил балугъ» маба,
Ихьды Исламашды шадды йыгъ мада,
Уруджды Махмыд хьур дур ад дуст изды!

.
ГьацIыр диш
Баладбыр гьадгур,-ха1юхь,-гьухьуд и за,
Са выды иблисед йик1, зас гьац1ыр диш.
Гакъын, гьыъын- идды ч1ел, джан выри за,
Гьад выды иблисед йик1 зас гьац1ыр диш.

Малаикед кал гакъарай улабыр,
Гьухьус минийды, гьеч сувгуд диш абыр,
Решере, сихъиргад диший хылабыр,
Шууды абырсизед йик1, зас гьац1ыр диш.

Ха1юхь вас выд, за изды йик1ид атэш,
Йикисды йишири — джыбра хъемереш.
Захьванды вышбыр йикис диш вас пешкеш,
Хаалис къадрисызад йик1, зас гьац1ыр диш.

Бар ливхьид айгъырайкла выъыр къулан,
Йиды риъидихь вы гьаддухъун хурран,
Кьин гьыъыр ки, хьуъ гееп1ир ки ва Кьуран-
Ул йип1т1ид, динсызад йик1, зас гьац1ыр диш.

Бес и, элдис зы ешед кал гьагуси,
Гьады ки алчахара йа1хъ сагъуси,
Кашки, выды йик1 за динджаа сагъуси,
Эйни къанунсызад йик1 зас гьац1ыд диш.

Быт1рава1лид къадри вац1ыр йыгара,
Вала быт1рад адиш — элдис гьац1ара,
Йис кид-кине вы задаа сурургара,
Гьай, инсафсыз! Выды йик1 зас гац1ыр диш.

1. Атэш (туьрк.)-ц1ай.
2. Кашки (туьрк.)-йиширийдин, зада ла1ч1урийдин

Вы хъуIргъуIре ад гедене…
Маа зы на вы гъа перона,
Угьурула вы, хъыргад яр.
Къатарад гъаъ га1шды ун а,
Вагона дагъа1ре илсанар.

Выды хъырхьын дуьзды кар диш-
Мисед гъы1лдид Каспий саптыр,
Дустар изды гедиркьар диш-
Выши йыгыд вада нагьвбыр?

Хумухдис вы хъиркьыхьвна,
Денизере йа1хъ гьаъаси,
Ешелбыр гъугъуе ана,
Нагьвбыр е дагул гьаъаси.

Маа къатарад суьтед ун а,
Вада, — хъивите, — рухьура,
Хъирихиси, хъыргад суна,
Вы дуьньядид лап ти кьула.

Ми гьы1лд изды гьу1мурдик кид,
Саджатхъа1сды йа1кв йикиси,
Кьы1д йидкьыр ки, мыкьды,сигъыд,
Йик1е вахьванды гъы1лд адгаси.

1. Къатар (туьрк.)-поезд.
2. Дениз (туьрк)-море.

ГъаIнахаIнды выше…
Гъа1наха1нды, ваз гъад выше,
Яр, вада гьухьусды ч1ел а,
Ха1ляды ха1диймыд ешел-
Гъа1наха1н ес ха1ле мел а.

Укьмыд махмыра арарк1ыр,
За вы ха1диймыйк рихиси,
Дерди, гъам йик1ик джывыъыр,
Шадды хиялмыйк рихиси.

Йик1е ад мыкь на1гьнимыхьван,
Идды ч1илихьван хъивц1еси,
Са ишара улабахьван-
Вы изды джыбра лэрчиси.

Гъа1наха1нды выш йик1иы хакь,
Яр, вада гьухьусды ч1ел а:
«Ара хивихь ниныхьван лакь,
Наха1н вахда илчиер а»!

1. Гъам-йик1е ад агъырды дэрд, фикир, четинвалды.

Сечкибыр- поэма
(Мыха1бишды тарихди, сахьусды хылыс йишид сечкимыд ха1ракатдид ихдилатбыр.)
Мыха1д райун бала бахсыз вишид и,
Улед хьыв на лаъад кан кьит йишид и,
Нагьакь ата-бабара кьваб сивид и:
Халкьдид йик1иы, мизы гьад йиъи ч1елбыр:
«Йы1кълекъанад пеше виъи сечкибыр».

Гьеч гьагуд диш ес мисед къал-макъалбыр,
Ха1р ма1хлиди рыхы1д джуды макьамбыр,
Сагьа1л мадай — «са1ч1усий миди качбыр»,
Шукур! Гьинчихда ад йиъий ра1химбыр-
Гуджехьван «джыбрыы» йыгыри сечкибыр.

Валлагь, хайлин танга ай мибишихда,
X а1р мукъа1-десмалчи ай мибишихда,
Хуп алчахды -диленчи мибишихда:
Шудаъ кывырди ки муьхьтед ичкибыр,
Халкьдид ч1илире йыгыд и сечкибыр.

(Ка1ч1уси е Хъылдад мукъа1а)

Сабыйние Хъылдад маса лювшури,
Мулу1х кине дуьгуьбыр пай гьыъыри,
Муьхьтед чавра гиме гьубгур кывыри-
Фулфандид хьед духъун кывыр ичкибыр.

Гьаса арыди йидкьыри сечкибыр.

Хьичед вулхъа ваъас раха1тды виъи,
Хьесыма ваъад тек,- башуста,- виъи,
Келемес, абадурас устадар диъи,
Секкинийды хатир, сир адга джыъыр.
Ла1гъу1дкал рыкъа1 ийири сечкибыр.

Гухьадад мириед к1ухьуу гъад виъи,
Мибыр ки сечкимыйк кьу1ндиъ кьат1 диъи,
Кандидатар «шуба1» диъи хьур ад диъи,
Бала риде ругъури ихдилатбыр -Хайирес ишлег гьаъас хьур сечкибыр

Хы1ны1хъ ихьды «гуьней» суруд ч1ир йиъи,
Дур ад Абу-Муслимешды Пир виъи,
Гьинчире кьабыл гьыъыйхь, джо1р ч1ир диъи,
Йидкьыр, эхир, йик1иы гийтхьур ад ра1хъбыр:
Лап вахтинди хьуъ геет1ири сечкибыр!

Ка1ълидед му1къ, дур ад виъи «Къала», хьур,
Халды-халыс ла1шур ай «калашкабыр»,
Гьеч кийхьур диш, люъуд гъы1рчешды якбыр,
Гъигъе хъыъыр «калашкамыд» делобыр,
Гьааса кал кьула йыгыри сечкибыр.

Сыназырад йигитед а1ква1л йиъи,
Лыкьа1шды хылимыйк сахыд ба1л йиъи,
Сес Вагьабыс-Ибримис выд ч1ел виъи,
Гьа-гьа виъий «гилелъэре» капырбыр,
Бала йик1ик гьыъырдишме сечкибыр.

Джаа хьуъ хьыв бала ад виъий Амцурды,
Къирхыда хана «хьылынды» Нац1урды,
Кандидатар язныймар диъий джуды,
Белаа йишири «Сурайкды» йыгъылбыр,
Гъы1д меселедихьван сигыд сечкибыр.

Мат дишир ай «чекистед» мук1 гьувгуйне,
«Будулайды» табакад дуьк1 гьувгуйне,
«Дибир» Авчи хы1дждис джыхьыр хъиркьыйне,
Вагьабистер»-«Ибримистер» — лелчибыр,
Ама савырмиш хъишири сечкибыр.

1. Савырмиш (туьрк.)-яваш хышшн, ларсыт сыхъы1хы1н

Ибрим шуд га1ба1нчехьда ги Лучекды,
Бала а миди илсанар гуьрчекды,
«Шуба1»- хьур хадбише ки геет1ир улабыр
Шумнийды ачых хъишири тегьербыр,
Бала залилне сигыри сечкибыр.

Лап дамыд йыкьа1 ад виъи му1къ Къинед,
Шербет дишме рагъад чей хьидид хинед,
Къайгъу дуьз ваъара зарахьват кине,
Кьва1б ч1ел джухьур сынийис выри сесбыр,
Хайирехьван йыкъыйхь мукъу1с сечкибыр.

Джил хъудишды му1къ виъи Джилихурад.
Устадар диъи йилагад, ухурад,
Ч1ел хывкьыр йыгадбыр диъи, ва1 выр ад-
Хъа1гъа1ре, ихдилат кейид дурбумыд-
Пае гъилы ва1 ливири сечкибыр.

Йирек мукъу1с кьу1ндиъне «хаш» вишири,
Сагъа1 Гугуш, сола Малыш дишири,
Госсоветед десант у туш йишири,
Ама ма1хкам йиъий халкьдид тегьербыр,
Ма1хкамна кьуле йидкьыри сечкибыр.

Сагъа (туьрк.)-гьа1рчед сур.
Сола (туърк.)-гадыхъды сур.
Хаш (туърк.)-азербайджан халкьдид улесды.
(Хъуъ хъумаба поэма)

Шафи АМСАРИ