Сасад велаетма, сасад ху1киметма, айме адишийме гьац1ардиший, ешемиш диъий хьва са кетхуда на къари. Дайраадыгема гьемибишихда веледмар адиший. Са хаджалат йиъине хынимер адиш хьур, сыкьы1р ай. Кьа1сва1ля ка гьемибишис Аллагь-таллара велед вылц1ара, шад-гуямиш дуруъура, эккене рази дуруъура. Амма гьеми хыных йыгъ-йыгъ на экке диш, сагьа1тмыхьван на т1екьийкьемыхьван ешды — еринды лихъийкьара а.
Йыгъырмыкла са йыгъа цуфра ки джиле гийир, гьанкьуъдыбыр иле джигиди, гъу1ля аъ бильбиль валгара а. Диде не нине гьемидис убур джывыр хьыв илере а, амма гьеми хыных гийкьара ка1ч1ури гьеми шуркуд ч1илмыхда. Гьеми хынхыра дидыхда на ниныхда сукур рухьура, валлагь, шуркура рухьуд ч1илмыхда зы гийкьара, амма веде гьухьус гич1ере.
Диде гьухьур: «Гич1 мываъ, йихьяъ шивди рухьуд, вас яла ул муву1гъ, вы ихьды ад са дух дишме.»
Шуркура рухьура а на1гьнидыхьван, гьасад вахт выкьас, диде зада хьед выси, нине дасмалахьван хьесымбыр, хылабыр къуру хъаъас.
Гьеми ч1елбыр йик1ик кийкьыр дидды на нинды, хатир адгыр джу1хьды веледдыла.
Меслягьа1т гьыъыр диде не нине, гьеми хыных деръягьа хагъус хьур.
Са ваз гъадишды калды мыч1ахъды выше, сахыр ад хыных лешур, кьырхъа ки агъур, хьуъ деръягьа хабгъура. Гьеми арыды гъу1ле сукьуд шуркус хабар вишир, лийчир гьеми хыных ад кьырхъыд зия субкьура.
Йоква1с кал деръягьа гъад эккед гемие ад илсанашис гьабгура гьеми хыных, гъаъ кехъелъэре. Гемиед иессиере джус дух ва1ле лебшура. Гьеми хынхыра джуду йишид-йишид ка ихтилатбыр гьаъара, Йинчире джус выр ад пайиндикла ки рухьура. Са ха1фте вишир гьемибыр гемиди ана деръягьа гъад. Хынхыра рухьура, валлагь, гьеми шуркура на1гьни гьаъара ай, т1ирхьван либхьур гемиед усур са йикиси, кьат1-кьат1 ваъаси хьыблимыра, гьугълумыра, хъувургъа хъаваъ накьудид къирхыда.
Гемиед иессиере яхъ лагъур хынхы ки, шурку ки, рухьура, са т1ыба хад шуркус шиви гьац1ад хьур. Са вахт, бере гьабхы1йне ка, на1х руъудире беслемиш вишири т1урхьван, либхьур хьыбыл, дюньйа зел-зеле вуруъура лугъур хар. Кьат1-кьат1 йишир гемиед усбыр, литхьур усуру хьедбыр, гуджбелимыра хывкьыр геми дамах у1гъву1лч1ема. Гич1ере йишир гемиед иессиес, хынхыхда хъабцура ка1ч1ури. Ква1д, хьибыд йыгъ гьаатхы1йне ка, маа гьеми хынхыра рухьура, валлагь, шуркура ихтилат гьаъара ай, деръягьад сабыйды суруула хъачахашды на чапхынчийшды геми виъи, гьабише евешде хад къизил, гымышбыр дагул гьаъас. Хъацур гьеми хынхыхда геми са суру ка къирхыда дарымыд йыкьа1 лувза выъыр. Быгады йоква1йикьама гьади хы1тхы1р мадай.
Йок кьат1 руъура-джугъу1ре ка рыкъа1 еримиш хъидшири.
Бала хъа1ше джаваъас, эхир ледиркьара са велаетдид къирхыда. Амма гьеми велаетдид пачагьад утагъмыд гъу1лиде хьиб къаргъа ливирчере, аа-уу чарх рыхы1ре, къа1р-къа1р ветере, я йыгъад кьарар адиший, я вышед накь адиший. Гьадыла гьеми велаетдид пачагьара вылцара эйлан, валлагь, гьеми къаргъыймар йихъигасды илсан йишихьвна, изды к1аъды рышки рывыс, пачагьлыгъад са ери ки. Балад джигьилер дишири, ерибишис рыш рыгынва1лире, ерибишис пачагьлыгъад тангыма, къизилма ул увгъур дыхьыр, амма секкибишда йихъигас йишир диш.
Эйлан кьыле выъыр гьеми хынхыра выдж ки руъус, хьур, гьазыр йишири. Гемиед иессиере гьеми хынхыда ма1гъв, хьур ч1илы-гафаа йыгынире ки, хъацур диш.
Виригъ гъаъ кевесмаа, гьеми хыных шурук ки гъу1ня гъана руъура пачагьлыгъад утагъмыд давразамыда. Везиреше, незиреше аъ сигыр, дюз пачагьахьван гъу1лид бегеде дуруъура. Гъу1л ачых гьыъыд, гъаъна къаргъыймашды къа1р-къа1р а. Быт1рана хъацуд къаргъыймашихда, ун руъура хынхыс, гьемимыд ха1джет а, сабыйды къаргъыере рухьура, изды веш сен йишир а, зы кьухьды виъи, тимбыйдымыра рухьура, выды хьибыд веш сен йишир ки, вы кьухьва викисдиш, гьис хьурди выды эбирдик кьухьвалды кидиш.
Гьеми ч1елбыр пачагьада хъурухьура хынхыра. Пачагьас хъа1л либкьыр лал ваъара, зала кьухьды вышне ки адиш гьеми велаетди. Гьеми ч1елмыд ун йишийне, къаргъыймар т1арт1 хъу1гъу1ре юкьду суруу, секки гебгырдиш. Шад йишир пачагь, эккед шадвалдыбыр гьыъыр, джуду велаетди ад илсанашис дават, девлетбыр гьыъыр. Гьеми хыных ки джуду велаетди сатыр ешды-еринды лийкьама.
Экке йишир хынхыкла быт1рад джигьил йишир. Пачагьара джуду к1аъдыбыйды рыш ки рывыр, велаетдид са ерики пачагьлыгва1ле выр, ешемиш руъура ай.
Бала гьухьус диш, сагьа1л гьухьус диш, хабар гьила выс, хабар гьеми велаетда выс, гьеми джигьилекла на къариекла. Бизар-инджикли дишири гьеми джигьил не къари, шудаъ сыкьы1с са пачагьлыгъа хьур, вите, рухьура къариеде, зы на вы мадды ху1кийметма, велаетма гадкьас, гьади шыв хабар, шыв ес джац1ад шей шурук ади, шыв джанывар ва ха1йван ади, ва мадды, мадды гьа1ламатад кардымыхда гадкьас ва джац1абыр гьац1ара гьаъас.
Рышед дидды, нинды рухсатдыхьван, хидирнабид ихтиярахьван гьемибыр рыкъа1 а1дубч1ура.
Сен руъура-джугъу1ре ка ледиркьара са быт1рад, уфтанды эли мыхрык кид калды мукъа1. Миди ад гьатхыд банымыд быт1равалды, миди ад майданмыд шильвалды, гъад йивды джурудид быч1быр гьагуйне, гьеми гадиед йик1ире ц1ар ваъара.
Сахьусды рыкъа1 гыхы1д хала а1ч1ури на1х лиес мийманар на.
Быгады йоква1с лаъ лузуйне, халды иессиере гьеми гадиес хьед вылц1ара хьесым сидгъас, хьыдыные дасмал вылц1ара. А сыкьы1р, хьыв илес хьур биссмиллагь выъыйне, выдж гьили ешемиш йиъид ийди, шуда йишид йиъиди ихтилат гьаъара. Мидаа дидис, нинис хъац1ара джу1хьды дух йиъид. Шад дишир, гардана эджидхъыр, дешир, гихъийдхьир. Дид не нин ки гадиере джухьван хахъына хъу1дире выдж ад велаетди. Гьабыр гьади мадай, ева1 миди хъидкьыри.
Мира Казиева
