Рутульский районди, Мыха1 рухьуд мукьа1 12 январес 1924 сыда гьухьури Ибрагимпаше хьур хыных. К1ыъла хъуъ бала дирибашды, век1яхды хыных йиъий. Са кьадардид хыных йиъине, гьа йыхды а1вчи йиъий. Сиенебишыхъаъ духлюмер хырыда хабгъуд йиъий, илсындида дирхьас джугъу1д банымы, тепимы лебч1уд йиъий, джус йигад кал йиван джус мит1у1гъ ваъад йиъий.
Йивыбхьусды класс лабт1удаа хъуъ Каспийск рухьуд шегьерди кьыле ваъас сигыр ремесленный училищеди. Гьа лабт1да хъуъ гьа силгара Туапсе хьуд шегьерди.
Октябрес 1941 сыда гьад йыгыри совет ху1киметед эскерва1ле. Гьади йыхьыд йыгъала хъуъ хьибды вазыра автоматчикешды курсбыр лат1а гьыъыр, гьадыла саваенды хьибды вазыра гьание иштрак гьыъыри Сталинградский оборонади, гьадамадана сахьусды яраллы йишири. Шумдиъди вазыра госпитале кут1ур, выдж джу хъу1гъу1маа. Хъишидаа хъуъ гьа силгара автоматчикешды отделениедид командирва1ле. Банымылад Мыха1ды дух Садыков Ибрампашес са гедене ки душманала гич1ед диший, гьанийды хьура суруу литхьуйне, сагъна секки гихъилхьвад диший. Садыковды полк йиъи хьуйне, немцешис гьилиъне хъадахасды хъац1ар диший.
Ибрампаше-гыгые йик1иы хъыгарай, сукьур ихтилатбыр гьаъади: «Валлагь, да1ви савымиш вишид вахтинды, урусашды му1къма ад хьылеше балад кюмег вылц1арай да1ви ваъара ад ихьды эскерешис, сидгъыр валыг хъывылц1арай, рухьадбыр хъыъыр, гъебле хъыъыр хыла хьуъ хъывылц1арай». Эккед сагъвалдыбырмыхьван гьа урус хьылеше гьыъыд замха1тбыр кьыле гьаъарай.
Ибрампаше-гыгые геники гьухьури: — Сталинград рухьуд шегьерди бала агъырды, гуджед да1ви вишири, джама1хты йыгъ-выш йидкьыр, га1ш-мыкь йибкьыр, гьилдыбыр да1виере дыркьыри, гьилдыбыр га1ше-мыкьа йишир, ха1р джура ядал-югал йыхы1р дыркьыри.
Бала гьа1забдыхьван гьа да1виед мамзил ливири ихьды эскереше. Йыгъырмыкла са йыгъа да1виед хьура гине, немецешды танк рыхы1ре, араа гъаъ эгъечид немцешихьван киджилхъара Садыков, сабыйды гьадимадана йыхы1р йикье гьаъара, кьва1рхьусды плене лебшура. Са вахт бере викисма, гъана маа гьаса Ибрампаше-гыгый хьури га1ч1ур немцешихьван ари йытхы1йне, гьание плене ледубшура йивыр эскер не са офицер.
Гьа арыди гьа яраллы йишир бала агъырана, амма гьасаки джанде джуш а ва1лире, йыхы1д джига ки йит1ир, отделениедид командование выгыргарай. Эхир ки, агъырана йыхы1р, маа яраллы руъура. Хьели джуду хылихьде гид юлдашеше хъуъ хъы1хъы1джылхъа1ре. Маа госпитальма култ1ара, са баабат ка хъишийне, сихъилгара джуды ватанды Мыха1.
Мыха1 ад джигиди, гьанийды убур хъуй радиймыхда, шыв хабар-этер ади да1виед йыкьа1.
Са хайлинды вахт гьабхы1йне ка, джан джандыхда хъидкьыр, гукас руъур диш. Мыха1 хабар вуруъура, валлагь, да1вие добровольцер дыгыргара а хьур. Гукас джишир, руъура райвоенкомата выдж маа да1вие хъыгаъ хьур. Нинис ишир джуду дух да1вие хъу1гъу1дикла, решере-ругъара герыргара. Йинчис дилег гьаъара, сагъна, шадна хъикьый хьур. Нинис хьыли ки лийир рухьура, джан нин, зада гийхьир сукьус йикис диш, изды таймаше душманашихьван да1ви ваъара. Ва фикир, хаджалатбыр маъ, зы сагъна, саламатана хъикьасий. Гьадаады Ибрагимпаше-гыгый Берлинди ки хъыхьыр, да1ви лабт1уйне хъиркьыри джуду мукъа1.
Гьанийихьван да1вие дыхьыд баласды дагъыстанабыр дыркьыри, ватандыхда ул хъуна, хизындыхда, хынимешихда ва джигьил къариймашихда ул хъуна.
Ибрампаше-гыгыйис мысга йик1иы хъыгас йигад йиъи джуду шадва1лихьван. Гьабишыхда Москвади сес выъыр ай 2015-ды сыда кавалерешихда ха1р орденбыр ад Парад Победады. Москвади ветеранашис выр ай быт1рад джурад сиене раха1твалдыбыр ад комнатабыр. Джубра хъуд йыгъа сиене ветеранашихда сес ваъара Георгиевский зала выгыргара ад меркезди. Гьемиди йиркьыр Россиядид Президент В. В. Путин, сыт1а дишидбышис нубаракбыр, сагьвалдыбыр гьыъыр, хъа1рхы1р. Сиене ветеранар гъаъ хъу1дис хьур хъит1иди, Ибрампаше-гыгый хъургъур, сабыйды кабинете руъура. Амма ригиы гъад охранадире аъ сиргар диш, ихтияр адиш хьур. Маа гьеминие эккене лал ваъара, рухьура, валлагь, зас ху1кийметед кьухьнийихьван гьалгас йигара, хьур. Са арыдыла ка са эдеми йиркьыр, гьеминийды хыл ки хакьыр гыргара дюз В. В. Путинды кабинете. Ибрагимпаше-гыгые рухьура ихьды Президентеде: «Салам алейкум, Путин юлдаш!» «Ваалейкума салам», — хьур дживаб хъывыйне Путине, зас тааджиб йишири. Гьада за гьухьури гьанийде, валлагь Дагъыстанадид джамаха1т эккене рази диъи кьухьвалды ва ваъара а хьур. Шад йишир В. В. Путин, рази йишир изды ч1елмы. Гьеми ихтилат гьание сиенебышис гьаъара, выдж кьухьнийыхда йыхьыдид.
Бисагьа1тды гьанийды 92 сен йиъи, гъийгъа ки кине гьад гьаса ч1ирк1ыр гыйгъа1ре а джуда выдж хьур хана, секкинийис кьул саъ джывыъыр.
Москвади 2015-ды сыда 9 Маек гьание иштрак гьыъыр ай Красный площади Парад Победы. Уу гъад кастюмак кид орденмыра ки пар-пар вылц1ара, дамахахьван Парада хьуъ йиъий.
Рутульский район са чапра хад виъихъун ки, гьади шумуд иди миллет а, е эккене шад-гуямиш диъи Ибрагимпаше- гыгый ихьды мыха1шура йиъи хьур.
Гьа1гъзыр сен гьу1мирдид вий вас, сагъды джан на шадды йик1 вий вас, Садыков Ибрам-паша Султанович!!!
Мира Казиева
