Цийлахъан

Ц1ийлахъанаа кушуба руъура ай, хьылынды хьум идхьуд кал. На1ха1дид хьыблире быч1имыд на нук1руьхмыд ил кид серинвалды йибкьыри. Аала банаклаа, кьат1 йишир ад гыблимыклаа, гьувгарай гымышед ранг гъад на гымыш кал варапад Лалаъан. Гьадид сес сада вихирей хьыблире, сада сухъвургарай, Лалаъан Ц1ийлахъанад гирвымыхьван валгад калды ун руъурай. Дамбыр на высбыр, некьид хиял йы1хыдбыр кал, гихъиилхьере ка1ч1ури. Са сылабыр ки а1гъа1ч1ур ад кьа1сды Баздарад гьа1мпад ун йиъий руъуд банымыд секинва1ляа. Баздар, джиды наха1нды гвалах ваъара кувч1ур, Ц1ийлахъанаа гъад ятахад аа-уу вахара, гъивилхъвара кувч1ури. Мисед вахтинди ятахада хад ха1ба1хъа1нешис калабгурай дуьнйаадыы гъамадад са джва1р диъид кал — гьааса темиз виъий гьаваа, гьасаа гиивилхьерей дуьнйаа, дамбыр, деребыр. Несне кал шурукмашды на ц1ыц1ашды ч1ив-ч1ивере ла1шур ад высбыр на кулбыр садахьур гихъиихьири. Вазырды хьы1мыл на1к ка йа1кв, хылире рыхыд парче кал, банымыд гъу1нимыы сидхьури. Къаебыр юргъанахьде га1ч1ури, вышаала гич1едбыр кал. Хукумыра джу1хьды ху1ла1хды а1хъа1нбыр дагул хъыъыри, гич1 ливес йидкьыр ад илсанар кал луьзуьр. Эли хырыдаа къизилед хыдрымыхьван йа1хъ гьаъара, ха1дийбыр рапара ай.
Аала, гьилаа иди, ублешды йешед унбыр ай.
Банадаа лаъ ху1у1вгъу1ре ай къизилед ваз, сиене дамыы сиере джиды къизилед хылибыр.
Са арыдыыла кал Ц1ийлахъанаа йикиси выш, некьид хиял кал, джыкды на идды, темизды серинды.
М. Маамыдов

Джигьилешис

Илсанашды йыкъа1 эдеми выдж йиъид кал, гьалыкне киджикад кал, аргыр йигара, амма гьу1мир текне ливес йич1ед диш, илсындиклаа гъаъ ка1а1ч1ус руъуд диш. Хукаа гьа1р кьурукь джура йиъид кал, илсанар ки са-сынийклаа джура диъи. Аммана гьа1р кьурукь хукакляа кьат1 йич1еэрдиш — кьуркьуд дамрымаг ад т1а1гьа1м га1римыра вылц1ара, га1римыс хукара силгара, хукас — гъвабалмыра. Гьа1р текды кар сиене мадды дуьнйаадыхьван сыт1а йиъи, гьабыр сиене ара йы1хы1йне йиъи дуьнйаадыхда гудж вуруъуд. Къусуси невс гьыъыд я бегьем руъуд диш, я тух. Я невс алц1ад кар диш, гьадире илсанар адарцара. Эгер вы ватандид, гьу1кийметед дерде анахъун, вас гьабыр ширин йиъинехъун, вы гьаммыхъаъ джан сихьис гьа1зыр йиъинехъун, ва фикир выъыр йигара, са вас ваъ, халкьдис шыв лазим йиъиди. Я ха1лис, я ч1ирис хъыгад диш шешин джаъара ешемиш йикис йигадбыйды, гьа1р йыгъ галды гьаъадбыйды.
Йик1ыы хакьаъ, хыди, джахьва джидиъир, гвалахад джыбыр ывылгад диш. Выды хылихьван лаабт1ва выъыд гвалахад дамах деринды виъи, вас маддыбишды гьу1рмет ки къазамиш виъи. Гьадыыла чалыш йишир йигара, чалыш джишийне, йинчире ки куьмег гьаъаардиш. Гьумир сада йиъи ывылгад, гьу1мирес лейих диъи гьа1р йыгъа гьадыхъыъ киджидылхъадбыр. Tlypxьванад къаншере дыхьыр, дур ана дыркьыйне йыха и, дерима духлимырмыхьде алчахва1лид йыхы1нбыр гьа1саб гьаъара гыдхы1сдыхъаъ. Гьу1мир делид йиван гьа1саб виъи — я вы, киджирхъыр гьадыхьван, гардан хывкьыр, уу сукьус чалыш йишир йигара, я гьадире аа гийеси. Гьааса джишийне, гугьула викиси мир. Гьумирдыхьван ешемиш йиъиди йыкьамаа да1гьви выгыр йигара, гьадиде вас выды джыкды мамзилаа хатабыр выс джывыр. Выды къамчи – выды гьакьал виъи, бахтыы, вы сукьур, умуд выъыр руъурдиш. Гиихьир сукьуйне, бахтидаа ки вас куьмег йич1есдиш. Лаъ луза, кирк1а гьу1мирдик. Вас гьагуси, шудаъ йыха йиъиди выды хылире гьыъыд. Ва везид кьирид не базараа лювшуд ху1рид дад са вуруъудиш.
М. Маамыдов

Хумухд

Хумухун са-сад гедеэне гъаъ са быт1рад гьаваа вуруъура. Йа1ква1с укьмыы чизан руъура, гьаваа, гьа1йнидид кал, темиз вуруъура. Чизанак кийкьыд гъилябыр, ц1ире кал, гьулхьара. Хукумыыла ч1ирыы са1ч1ур ад кьурукь, халыче кал, джиле гине йиъи. Гьадыыла хьуъ дирхьад гедеэне, мыкьды махмыраа гъил лирхьед калабгура. Джиле гид гьа1р хашамк1алый, гьа1р кьурукь, к1аш — сиене paпара, хыдра сывъыд кал.
Ха1л гьа геде, нагъвбыр кал, темизды йиъи, гьадид къалинва1лихда на гьадхынва1лихда гадкъынире тух дикис руъурдиш.
Темизды гьаваа, гьаасад гедеэне, варагъас йигад кал руъура. Нахьвас лешунире, тух дуруъурд Нац1урмыд, миримыд, былахмыд хьедбыр темизды мык йишир адбыр калабгура. Гьаасад идды хьед рагъади, сылаба ядал абгъура, амма маа ки йигара руъура.
Ми банаала ти банаа гъад гьа1р кьурукь кеэт1ес руъура хумухун. Банымыы калды сахьвды хумухун маа йилига йикисдиш.
Илсан ки, мал ки, мулу1хмар ки – сиенебыр дуьнйаадид быт1рава1лихда гадкъара, аъ а1хъа1ч1ус йигара руъурдиш. Гьаасад гедеэне гьувга ваъара дуьнйаадире джуды ухьтанвалды!